Οικία Σεφεριάδη
Τι κρύβει αυτή η πόρτα ;
Σε αυτό το σπίτι έζησαν τρεις μεγάλες μορφές της ελληνικής πνευματικής ζωής.
Στον κάτω όροφο του σπιτιού ζούσε ο ποιητής Γιώργος Σεφέρης, όποτε διέμενε στην Ελλάδα, μιας και ήταν διπλωμάτης στο εξωτερικό. Στους πάνω ορόφους του σπιτιού ζούσε η αδελφή του, η Ιωάννα Τσάτσου, με το σύζυγό της, Κωνσταντίνο Τσάτσο, καθηγητή της Φιλοσοφίας και μετέπειτα Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Η Ιωάννα Τσάτσου στο βιβλίο της "Κυδαθηναίων 9" περιγράφει πόσο χαρούμενη ήταν, όταν είχε κοντά της τα δύο πολύ αγαπημένα της πρόσωπα, τον αδερφό της και το σύζυγό της. Περιγράφει ακόμη πως ο Γιώργος Σεφέρης, όταν έγραφε εδώ τον "Bασιλιά της Ασίνης", της διάβαζε αποσπάσματα, για να του πει τη γνώμη της.
Βασιλιάς της Ασίνης
[ ..]
"κι ο βασιλιάς της Ασίνης που τον γυρεύουμε δυο χρόνια
τώρα
άγνωστος λησμονημένος απ' όλους κι από τον Όμηρο
μόνο μια λέξη στην Ιλιάδα κι εκείνη αβέβαιη
ριγμένη εδώ σαν την εντάφια χρυσή προσωπίδα.
Την άγγιξες, Θυμάσαι τον ήχο της; κούφιο μέσα στο φως
σαν το στεγνό πιθάρι στο σκαμμένο χώμα~
κι ο ίδιος ήχος μες στη θάλασσα με τα κουπιά μας.
Ο βασιλιάς της Ασίνης ένα κενό κάτω απ' την προσωπίδα
παντού μαζί μας παντού μαζί μας, κάτω από ένα όνομα:
"Ασίνην τε... Ασίνην τε..."
και τα παιδιά του αγάλματα
κι οι πόθοι του φτερουγίσματα πουλιών κι ο αγέρας
στα διαστήματα των στοχασμών του και τα καράβια του
αραγμένα σ' άφαντο λιμάνι~
κάτω απ' την προσωπίδα ένα κενό.
Κάτι άλλο που χαρακτηρίζει το σπίτι που βλέπουμε είναι ότι στο σαλόνι του φιλοξενήθηκαν πολιτικοί, λογοτέχνες, φιλόσοφοι, καλλιτέχνες και γενικά επιφανείς πολίτες της εποχής.
Τη δεκαετία του 1930 νέα καλλιτεχνικά ρεύματα φτάνουν από την Ευρώπη. Ποιητές, πεζογράφοι και ζωγράφοι δοκιμάζουν νέους τρόπους γραφής στη λογοτεχνία, αλλά και σε όλες τις τέχνες. Είναι η περίφημη γενιά του '30. Eδώ βρίσκεται η αρχή για τη μοντέρνα ποίηση. Έτσι ο συμβολισμός και ο υπερρεαλισμός ανατρέπουν την παραδοσιακή μορφή της ποίησης: τα ποιήματα υπακούουν όχι στις στροφές και την ομοιοκαταληξία, αλλά στον ελεύθερο στίχο και το ρυθμό. Θέτουν επίσης νέο προβληματισμό για το τι είναι η τέχνη. Την τάση αυτή ακολουθεί ο Γιώργος Σεφέρης.
Ειδικότερα για τη λειτουργία της μοντέρνας ποίησης θα διαφωνήσει ο Κωνσταντίνος Τσάτσος.Τότε ο Γιώργος Σεφέρης απαντά στον Κωνσταντίνο Τσάτσο. Ανοίγει ένας διάλογος όχι προφορικός, αλλά με γραπτά που δημοσιεύει ο καθένας στο περιοδικό του. Τα κείμενα των δύο ανδρών συνθέτουν το βιβλίο "Διάλογος πάνω στην ποίηση".
«Μα δεν είναι θαυμάσιο να κατοικεί ο ένας στο ένα πάτωμα και o άλλος στο άλλο και να συζητούνε σε γραπτό λόγο;» σχολιάζει ο κόσμος.
Γράφει η Ιωάννα στο "Ο αδελφός μου Γιώργος Σεφέρης": Η πνευματική Αθήνα είχε μοιραστεί σε δυο στρατόπεδα. Στους Σεφερικούς και τους Τσατσικούς. Με σταματούσαν στο δρόμο και με ρωτούσαν ποιον ακολουθώ. Εγώ διασκέδαζα και ξέφευγα. Αν και Σεφερική, δεν ήθελα να διακόψω την αλληλεγγύη μου με τον άντρα μου, τον Κωστάκη.
Διαβάζουμε κείμενα των δύο ανδρών:
Κωνσταντίνου Τσάτσου, η ελληνική φύση
Η ελληνική φύση δεν είναι μόνο από γη αλλά και από θάλασσα, ότι τα δυο αυτά στοιχεία είναι μέσα της σφιχτοδεμένα. Ο ορίζοντας ο ελληνικός δύσκολα νοείται χωρίς καμιά γαλάζια χαραμάδα θάλασσας, χωρίς ένα νησί, χωρίς ένα βράχο στημένο ενάντια στα κύματα χωρίς κάποιο κόρφο γης που να αγκαλιάζει το πέλαγος. Η ελληνική φύση είναι γη και θάλασσα, διότι είναι προπαντός αυτό που ενώνει τα δυο αυτά στοιχεία: ουρανός.
Γ. Σεφέρη απόσπασμα από την ομιλία του στην Ακαδημία της Σουηδίας, όταν πήρε το Νόμπελ Λογοτεχνίας, το 1963.
Σ' αυτό τον κόσμο, που ολοένα στενεύει, ο καθένας μας χρειάζεται όλους τους άλλους. Πρέπει να αναζητήσουμε τον άνθρωπο, όπου κι αν βρίσκεται. Όταν στο δρόμο της Θήβας ο Οιδίπους συνάντησε τη Σφίγγα, κι αυτή του έθεσε το αίνιγμα της, η απόκρισή του ήταν: ο άνθρωπος. Τούτη η απλή λέξη χάλασε το τέρας. Έχουμε πολλά τέρατα να καταστρέψουμε. Ας συλλογιστούμε την απόκριση του Οιδίποδα.
Αυτή η πόρτα μας άνοιξε τη γενιά του '30, τη μοντέρνα ποίηση και τρεις σπουδαίες πνευματικές μορφές.