ΑΥΛΗ ΤΩΝ ΘΑΥΜΑΤΩΝ
Στο θορυβώδες παζάρι της οθωμανικής Αθήνας, εκτός από μαγαζιά και καφενέδες, υπήρχαν και ιδιωτικές κατοικίες, όπως το Αρχοντικό Λογοθέτη: κτίσμα της Τουρκοκρατίας.
Ελάτε τώρα να περπατήσουμε προς το Αρχοντικό του Λογοθέτη που βρισκόταν απέναντι από τις φυλακές του Παλαιού Στρατώνα στην Οδό Άρεως, η οποία τότε λεγόταν "πλατέα ρούγα του Κάτω Συντριβανιού".
Μια καμάρα της πύλης του αρχοντικού, μια βρύση, μια πέτρινη εξωτερική σκάλα, που οδηγούσε στο ανώγειο του σπιτιού και μια αυλή, περιτριγυρισμένη από μεταγενέστερα κτίσματα, είναι ό,τι απέμεινε σήμερα από αυτό το αθηναϊκό αρχοντικό της Τουρκοκρατίας. Μέσα στην αυλή της παλιάς οικίας του Λογοθέτη βρίσκεται και το εκκλησάκι του Αγίου Ελισσαίου, που ανήκε στην οικογένεια.
Ο Δημήτριος Γρ. Καμπούρογλους (1852 - 1942) αναφέρει στο βιβλίο του "Αι Παλαιαί Αθήναι" (1922) τα εξής:
"Ο Προφήτης Ελισσαίος τέλος σώζεται και λειτουργείται κανονικώς. Είναι μάλιστα δημοφιλέστατος εις τας γυναικείας ομάδας και πάντοτε φωτίζει και προστατεύει τα ωραία απομεινάρια του αρχοντικού των Λογοθετών, εις ό περιεκλείετο".
Αλλά και ο αρχαιολόγος και ιστορικός της τέχνης Μανόλης Χατζηδάκης γράφει σ' ένα άρθρο του στο περιοδικό "Καλλιτεχνικά Νέα" (1943):
"'Ομως η μικρή αυτή εκκλησία παρουσιάζει και ενδιαφέρον ιστορικό και αρχαιολογικό αξιόλογο, γιατί, μαζί με το μνημειώδες κλιμακοστάσιο (= σκάλα) που συνέχεται μ' αυτήν, αποτελεί ένα από τα λίγα παλαιά αθηναϊκά λείψανα. Είναι ό,τι μένει από το μεγάλο αρχοντικό της σημαντικής αθηναικής οικογένειας Χωματιανού Λογοθέτου... Μα και το κτίριο το ίδιο ήταν ένα έξοχο δείγμα της τέχνης των Αθηναίων μαστόρων στον καιρό της Τουρκοκρατίας".
Ο Νικόλαος Λογοθέτης καταγόταν από τη Τζιά και νέος βρισκόταν στη δούλεψη του αρχιναυάρχου του οθωμανικού στόλου Τζανούμ Χότζα, τον οποίο ακολουθούσε στις εκστρατείες του. 'Οταν έπεσε στη δυσμένεια του ναυάρχου, κατέφυγε στην Αθήνα και κρύφτηκε στο μοναστήρι της Πεντέλης. Πανούργος και δολοπλόκος, πέτυχε τη συγχώρεση του Τζανούμ Χότζα, παίρνοντας μέρος μαζί του στην άλωση της βενετοκρατούμενης Τήνου. Αργότερα, ήρθε και κατοίκησε στην Αθήνα, όπου παντρεύτηκε τη θυγατέρα του Βερνάρδου Καπετανάκη, που είχε το κονσουλάτο (προξενείο) της Μεγάλης Βρετανίας. Κατάφερε τελικά να γίνει και ο ίδιος κόνσολος (πρόξενος) της Βρετανίας.
Ενδιαφέρον έχει το ότι σε αυτή την «αυλή» είχαν συσκευαστεί τα Γλυπτά του Παρθενώνα που είχε αποσπάσει ο Έλγιν από την Ακρόπολη.
Στα νεότερα χρόνια, στην εκκλησία του Αγίου Ελισσαίου, δίπλα στα ερείπια του αρχοντικού Λογοθέτη, έψαλλαν ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ο Αλέξανδρος Μωραϊτίδης και ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου. Στο ναό εκκλησιάζονταν επίσης οι λόγιοι Θ. Βελιανίτης, Παύλος Νιρβάνας, Γ. Τσακόπουλος, Γιάννης Βλαχογιάννης και άλλοι πολλοί θαυμαστές του Παπαδιαμάντη.
Σήμερα η αποκαλούμενη και «αυλή των θαυμάτων» ανήκει στο υπουργείο Πολιτισμού, πρόκειται να αποκατασταθεί προκειμένου να εγκατασταθεί εκεί το
Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης.
Γωγώ Νικητοπούλου