ΒΕΣΠΑΣΙΑΝΕΣ (Ρωμαϊκά Δημόσια Αποχωρητήρια)
Στον αρχαιολογικό χώρο της Ρωμαϊκής Αγοράς, βορειοδυτικά από τον πύργο των Ανέμων σώζονται τα ερείπια ενός κτιρίου, το οποίο πρέπει να χτίστηκε τον 1ο αι. μ.Χ. Τη χρήση του προσδιόρισε το 1940 ο αρχιτέκτονας Αναστάσιος Ορλάνδος. Πρόκειται για τις Βεσπασιανές, τα δημόσια αποχωρητήρια της εποχής για την εξυπηρέτηση του πολυπληθούς κοινού που σύχναζε στη Ρωμαϊκή Αγορά.
Είναι ένα ορθογώνιο κτήριο με ένα μακρόστενο προθάλαμο και μια τετράγωνη περίπου αίθουσα, που είχε πάγκους με οπές στις τέσσερις πλευρές. Κάτω από τους πάγκους υπήρχε βαθύ κανάλι με κλίση, για να διοχετεύονται οι ακαθαρσίες στον κεντρικό αγωγό της πόλης, με τη συνεχή ροή του νερού που ερχόταν από τις πηγές της βόρειας κλιτύος της Ακρόπολης. Το νερό, αφού είχε ήδη χρησιμοποιηθεί για άλλους σκοπούς, χρησίμευε και για τον καθαρισμό των αποχωρητηρίων πριν καταλήξει στην αποχέτευση.
Το κτήριο ήταν στεγασμένο, πλην του κεντρικού ορθογωνίου αιθρίου που χρησίμευε για τον φωτισμό και τον εξαερισμό και μπορούσε να εξυπηρετήσει 64 "πελάτες".
Καθώς σε μια τυπική ρωμαϊκή πόλη υπήρχαν λίγες ιδιωτικές τουαλέτες, τα δημόσια αποχωρητήρια βρίσκονταν δίπλα σε σημαντικούς δημόσιους χώρους και συγκροτήματα για λαϊκή χρήση. Κατά συνέπεια δεν ήταν απλώς αφοδευτήρια, αλλά και τόποι συνάντησης και κοινωνικών επαφών!
Κ. Παλαιολόγος Γ3