Μνημείο Λυσικράτη
Χορηγικό μνημείο
Πρόκειται για ένα χορηγικό μνημείο, που έστησε το 334 πΧ. ο Λυσικράτης. Θα θυμάστε ασφαλώς ότι στην αρχαία Αθήνα, όταν ένα χορηγός, δηλαδή χρηματοδότης μιας θεατρικής παράστασης, κέρδιζε το βραβείο, η πολιτεία του έδινε το δικαίωμα να κτίσει ένα μνημείο για να στήσει πάνω του τον τρίποδα που πήρε ως έπαθλο για τη νίκη του.
Όταν, λοιπόν, το έργο που είχε χορηγήσει ο Λυσικράτης νίκησε σε θεατρικούς αγώνες, έκτισε αυτό το μνημείο όπου έστησε πάνω τον δικό του τρίποδα. Η οδός Τριπόδων που ξεκινά από δω ήταν στην αρχαιότητα ένας κεντρικός δρόμος της πόλης με πλάτος 6 μ., στολισμένος με τρίποδες νικητών σε θεατρικούς αγώνες. Από αυτούς πήρε και το όνομά της.
Περιγραφή
Το μνημείο του Λυσικράτη, κορινθιακού ρυθμού, είναι διακοσμημένο με μια ζωφόρο που έχει θέμα την περιπέτεια του θεού Διονύσου με τουςΤυρρηνούς πειρατές. Οι πειρατές αιχμαλώτισαν τον θεό χωρίς να γνωρίζουν ποιος είναι και σκόπευαν να τον πουλήσουν δούλο! Τότε ο Διόνυσος, αφού ελευθερώθηκε, τους τιμώρησε με την βοήθεια των σατύρων: τους μεταμόρφωσε σε δελφίνια. Όπως καταλαβαίνετε, η επιλογή του θέματος δεν είναι τυχαία. Είχε ως σκοπό όχι μόνο να διακοσμήσει το μνημείο, αλλά και να τιμήσει τον θεό Διόνυσο αφού προς τιμήν του γινόταν οι δραματικοί αγώνες.
Η τύχη του μνημείου τα μεταγενέστερα χρόνια
Την εποχή της τουρκοκρατίας, το 1669, αγόρασε το μνημείο ένας καπουτσίνος μοναχός από έναν Έλληνα ιδιώτη με σκοπό να το συμπεριλαβει στο μοναστήρι τους που βρισκόταν ακριβώς δίπλα. Πράγματι το μνημείο ενσωματώθηκε στη βιβλιοθήκη του μοναστηριού. Εδώ φιλοξενήθηκε ο λόρδος Βύρων και έγραψε κάποια από τα γνωστά του ποιήματα
Αργότερα κινδύνεψε να μεταφερθεί ολόκληρο στην Αγγλία από τον Έλγιν, όμως οι Καπουτσίνοι απέτρεψαν την μεταφορά του.
Την περίοδο της επανάστασης η μονή κάηκε και το μνημείο υπέστη φθορές.
Η γαλλική κυβέρνηση αφού το θεωρούσε ιδιοκτησία της, το επισκεύασε και έστησε μια μαρμάρινη επιγραφή που αναφέρει ότι απέκτησε το μνημείο το 1669 και το επισκεύασε το 1845 και το 1892.
οι γάλλοι διεκδικούσαν το μνημείο ως περιουσία τους. Τελικά η Γαλλική κυβέρνηση παραιτήθηκε από κάθε τυχόν αξίωση κυριότητας του μνημείου του Λυσικράτη, αφού πήρε σε αντάλλαγμα το οικόπεδο το γαλλικού ινστιτούτου. Διατήρησε μόνο το προνόμιο της εκτέλεσης έργων συντήρησης του και αρχαιολογικής έρευνας στον χώρο του.